معرفی رشته مهندسی مکانیک
رشته مهندسی مکانیک از زیر مجموعه های علم فیزیک می باشد که در واقع به بررسی و مطالعه مفاهیم و مسائل پایه و اساسی ریاضی و فیزیک که مرتبط با حرکت اجسام و نیرو های وارد شده بر آنها می باشد می پردازد.
در حقیقت اساس علم مهندسی مکانیک بررسی حرکات فیزیکی می باشد و هدف از این رشته تربیت متخصصانی است که بتوانند در اجرای پروژه های صنعتی شامل تحقیق و مطالعات اولیه، طراحی مقدماتی، محاسبات طراحی با جزئیات و تهیه نقشه ها و مدارک فنی، تدوین فناوری ساخت و روش تولید، مدیریت و اجرا و تعمیر و نگهداری کلیه حوزه های مرتبط به مهندسی مکانیک به فعالیت بپردازند.این رشته علاوه بر دروس نظری و تئوری دروس کارگاهی آزمایشگاهی و کارآموزی بسیاری نیز دارد و متخصصان این رشته باید مهارت های بسیار زیادی را کسب کنند. از جمله این وظایف می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- طراحی ماشین ها و دستگاه هایی که در کارخانه ها و شرکت های تولیدی مختلف به کار می روند. مانند پمپ ها، کمپرسورها، توربین ها، رآکتورها، روبات ها و…
- بررسی فرسودگی ها و ضعف های دستگاه ها و بهبود عملکرد و قابلیت اطمینان آن ها
- ساخت و تولید دستگاه ها و ماشین ها
- کنترل کیفیت، امنیت و اطمینان دستگاه ها، ماشین ها، سیستم ها، و فرآیندها
- طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی
- ساخت تجهیزات دفاعی مانند تانک، راکت، اژدر و پل های متحرک
- ساخت روبات ها، بازوهای مکانیکی و سیستم های تولید
رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی دارای سه گرایش زیر می باشد:
- گرایش طراحی جامدات
در گرایش طراحی جامدات، مباحثی مربوط به طراحی اجزا و بخش های دستگاه ها و مکانیزم ماشین آلات کارخانه ها آموخته می شود. این گرایش تا مقطع دکتری در ایران وجود دارد و برای موفقیت در این رشته تسلط به درس های جبر و مثلثات، هندسه، فیزیک، و مکانیک ضروری است.
- گرایش حرارت و سیالات
گرایش حرارت و سیالات رشته مهندسی مکانیک، مباحث و علومی را توسعه می دهد که به طراحی و محاسبه بخش های سیستم های مرتبط با تبدیل انرژی، انتقال حرارت و جرم است. کاربرد این گرایش در صنایع خودروسازی، نیروگاه های حرارتی و آبی، صنایع ذوب فلزات، صنایع نفت و پتروشیمی، صنایع غذایی و غیره است.
- گرایش ساخت و تولید
در گرایش ساخت و تولید مهندسی مکانیک، مباحث کاربردی مرتبط به طراحی و ساخت ماشین آلات صنایع گوناگون شامل ابزار سازی، جوشکاری، فرم دادن فلزات و… آموخته می شود. گرایش ساخت و تولید در صنایع کشاورزی، نظامی، ماشین سازی، ابزار سازی، صنایع هوایی و… کاربرد دارد. تسلط بر دروس ریاضی، فیزیک، و مکانیک در این گرایش ضروری است.
دروس رشته مهندسی مکانیک
دوره تحصیل کارشناسی رشته مهندسی مکانیک 4 ساله بوده و معادل 8 ترم تحصیلی است. دانشجویان رشته مهندسی مکانیک موظف اند 140 واحد درسی را در دوران تحصیل خود بگذرانند. واحدهای درسی دوره کارشناسی رشته مهندسی مکانیک عبارتند از؛
- دروس عمومی: 20 واحد
- دروس پایه: 25 واحد
- دروس اصلی: 61 واحد
- دروس تخصصی الزامی: 12 واحد
- کارآموزی، کارگاه، و پروژه: 7 واحد
دروس عمومی رشته مهندسی مکانیک:
- دو درس از دروس مبانی نظری اسلام
- یک درس از دروس اخلاق اسامی
- یک درس از دروس انقلاب اسلامی
- یک درس از تاریخ و تمدن اسلامی
- یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
- ادبیات فارسی
- زبان عمومی
- تربیت بدنی ۱
- تربیت بدنی ۲
دروس پایه رشته مهندسی مکانیک:
- ریاضی عمومی 1 و 2
- معادلات دیفرانسیل
- برنامه نویسی کامپیوتر
- محاسبات عددی
- فیزیک 1 و 2
- آزمایشگاه فیزیک 1 و 2
- شیمی عمومی
دروس اصلی رشته مهندسی مکانیک:
- ریاضی مهندسی
- مبانی مهندسی برق 1 و 2
- مبانی مهندسی برق
- نقشه کشی صنعتی 1
- استاتیک
- دینامیک
- مقاومت مصالح 1
- علم مواد
- ترمودینامیک 1 و 2
- آزمایشگاه ترمودینامیک
- مکانیک سیالات1 و 2
- آزمایشگاه مکانیک سیالات
- طراحی اجزاء 1 و 2
- مقاومت مصالح 2
- آزمایشگاه مقاومت مصالح
- انتقال حرارت 1
- دینامیک ماشین
- ارتعاشات مکانیکی
- آزمایشگاه دینامیک ماشین
- کنترل اتوماتیک
دروس تخصصی گرایش طراحی جامدات:
- مکانیک شکست مقدماتی
- مواد مرکب
- مقاومت مصالح 3
- شناخت فلزات صنعتی
- روشهای تولید و کارگاه
- پلاستیسیته عملی و تغییر شکل فلزات
- طراحی مخازن تحت فشار
- تکنولوژی روش های جوشکاری
- آزمایشگاه علم مواد
- درس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3
دروس تخصصی گرایش ساخت و تولید:
- ماشین های کنترل عددی
- طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر
- روش های تولید و کارگاه
- پلاستیسیته عملی و تغییر شکل فلزات
- تکنولوژی روش های جوشکاری
- آزمایش های غیر مخرب NDT
- طراحی و ساخت قید و بست ها و فرامین
- طراحی و ساخت قالب های پرس
- شناخت فلزات صنعتی
- رباتیک و آزمایشگاه
- سیستم های هیدرولیک و نیوماتیک و آزمایشگاه
- آزمایشگاه علم مواد
- کارگاه ریخته گری
- سیستم های اندازه گیری و آزمایشگاه
- دروس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3
دروس تخصصی گرایش حرارت و سیالات:
- انتقال حرارت 2
- دینامیک گازها
- توربو ماشین ها
- سوخت و احتراق
- طراحی مبدل های حرارتی
- موتورهای احتراق داخلی
- طراحی سیستم های تهویه مطبوع 1
- سیستم های انتقال آب
- نیروگاه ها
- کنترل آلودگی محیط زیست
- طراحی سیستم های تبرید و سردخانه
- مقدمه ای بر سیالات محاسباتی
- ماشین های آبی
- کاربرد های انرژی خورشیدی
- آزمایشگاه انتقال حرارت
- آزمایشگاه ماشین های حرارتی
- مکانیک سیالات زیستی
- مهندسی اقیانوس
- دروس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3
وضعیت بازار کار و میانگین در آمد رشته مهندسی مکانیک
رشته مهندسی مکانیک دارای ماهیتی عملی میباشد که صرفاً برای کسانی که مهارت های لازم را در کنار تجربه و علم کافی داشته باشند بازار کار خوبی می تواند وجود داشته باشد. فارغ التحصیلان رشته مهندسی مکانیک می توانند در کلیه کارخانه ها و موسسات تولیدی پژوهشی، پژوهشگاه ها، سازمان های دولتی و شرکتهای خصوصی مشغول به کار شوند. آنها می توانند به عنوان مهندس مکانیک، بازرس فنی، سرپرست کنترل کیفیت کارشناس تاسیسات، مدیر تولید و غیره کار کنند. در مورد میانگین در آمد این افراد باید گفت که که آنهایی که در موسسات دولتی مشغول به کار می شوند مطابق قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند و میزان دریافتی این مهندسین در بخش های خصوصی با توجه به نوع مهارت کاری و سطح بودجه آن شرکت تعیین می شود که بسیار متفاوت است.
توانایی های لازم برای تحصیل و فعالیت در رشته مهندسی مکانیک
علاقه مندان به رشته مهندسی مکانیک باید در دروس فیزیک و ریاضیات بسیار قوی باشند زیرا این رشته در واقع علم پیاده سازی فیزیک و ریاضیات می باشد. همچنین متقاضیان این رشته باید هوش و قدرت تجسمی بسیار بالایی در طراحی سیستم ها و ماشین آلات داشته باشند. در کنار آن تسلط بر کامپیوتر نیز یکی از ملزومات بسیار مهم رشته مهندسی مکانیک است، چرا که بسیاری از شبیه سازی ها با نرم افزارهای کامپیوتری انجام می شود.
توانایی انجام کارهای تیمی و تسلط به زبان انگلیسی نیز یکی از شرایطی است که به فارغ التحصیلان این رشته جهت استخدام در شرکت ها و ادارات کمک شایانی می کند.
امکان ادامه تحصیل رشته مهندسی مکانیک در داخل و خارج کشور
- امکان ادامه تحصیل رشته مهندسی مکانیک در داخل کشور به طور گسترده تا مقاطع عالی وجود دارد که در ادامه به معرفی گرایشهای موجود در آنها می پردازیم.
- همچنین تحصیل رشته مهندسی مکانیک در خارج از کشور داوطلبان بسیاری دارد و بسیاری از دانشجویان ایرانی به منظور ادامه تحصیل در این رشته اقدام به اخذ پذیرش از دانشگاه های خارجی می کنند. از جمله کشورهایی که مقصد های تحصیلی عالی برای تحصیل در رشته مهندسی مکانیک به شمار می آیند،می توان به کشورهای ایالات متحده آمریکا، آلمان، انگلستان، ژاپن، سنگاپور و چین اشاره کرد.همچنین کشورهای کانادا، استرالیا و ترکیه برنامه های تحصیلی بسیار خوبی را در زمینه رشته مهندسی مکانیک ارائه میکنند و از پرطرفدارترین مقصدهای تحصیلی برای دانشجویان ایرانی به شمار می آیند.
گرایش های رشته مهندسی مکانیک در مقاطع تحصیلات تکمیلی
فارغ التحصیلان کارشناسی مهندسی مکانیک می توانند با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد و کسب نمره لازم در یکی از گرایش های رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل دهند.
گرایش های رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی ارشد:
- طراحی کاربردی
- فناوری ماهواره
- سیستم محرکه خودرو
- تبدیل انرژی
- سازه بدنه خودرو
- سیستمهای انرژی
- ساخت و تولید
- مکاترونیک
- بیومکانیک
- طراحی سیستم های دینامیکی خودرو
گرایش های رشته مهندسی مکانیک در مقطع دکتری:
- گرایش ساخت و تولید
- گرایش مکانیک جامدات
- گرایش دینامیک، کنترل و ارتعاشات
- گرایش تبدیل انرژی
- گرایش طراحی سیستم های دینامیکی خودرو
- گرایش قوای محرکه
- گرایش سازه و بدنه